Plecak z mapą, kompasem i książką do historii: Gerhard - przyszły święty z Ziemi Kłodzkiej

Wśród ciemnej dziejów zawiei,

Z miłością udzielałeś

Słabnącym nadziei.

Jawnie prawdę głosiłeś,

W słowach jak miecz ostrych.

Bliźnich swoich budziłeś,

Uczonych i prostych.

(„Cześć Tobie, Synu Śląska…” A. Matuszkiewicz)

Wszystko jedno, czy uznaje się świętych i błogosławionych, czy nie, szlak jest ciekawy i wiedzie przez piękne tereny Ziemi Kłodzkiej.

Szlak Duchowo – Turystyczny Bł. Ks. Gerharda Hirschfeldera upamiętnia Dolnoślązaka, Niemca, duszpasterza młodzieży Hrabstwa Kłodzkiego, a zarazem pierwszego błogosławionego Diecezji Świdnickiej.

Gerhard Hirschfelder urodził się w Kłodzku w 1907 roku. Teologię studiował na Uniwersytecie Wrocławskim. Święcenia kapłańskie przyjął z rąk wrocławskiego kardynała Bertrama w roku 1932. Swą Mszę Prymicyjną odprawił w Długopolu Zdrój. W tym samym roku został wikariuszem w Kudowie Zdrój. Z chwilą przejęcia władzy przez hitlerowców był prześladowany za swoją działalność duszpasterską. Zarzucano mu że odciąga młodzież od organizacji nazistowskich. Ostrzegano, grożono, przesłuchiwano. Jednak był nieustraszony w swojej działalności. Organizował pielgrzymki młodzieży do miejsc kultu w Kotlinie Kłodzkiej. Uważa się że za słowa „Kto młodzieży wyrywa z serc wiarę w Chrystusa – jest zbrodniarzem” został aresztowany przez gestapo w 1941 roku i osadzony w kłodzkim więzieniu, a następnie wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie umarł 01.08.1942 roku. Jego prochy zostały pochowane w Kudowej – Czermna. Proces beatyfikacyjny trwał 12 lat i zakończył się w roku 2010 w Münster. Przez polskich katolików został nazwany Niemieckim Popiełuszką. Odwiedziłam więc miejsca gdzie działał przyszły święty z Ziemi Kłodzkiej. Teraz kiedy zaczyna się piękna jesień, warto może pomaszerować wśród pól i lasów Kotliny Kłodzkiej, patrząc na góry, obserwując przyrodę, a po drodze w mijanych miasteczkach wstąpić na kawę J, lub odwiedzić tylko kilka miejsc związanych z Gerhardem. Można też przemieścić się samochodem, i cały szlak przejechać w jeden dzień… Trasa biegnie trzy etapowo i pokazuje inny kawałek Dolnego Śląska.

Pierwszy etap:

Kudowa Zdrój Czermna – Błędne Skały - Radków – Wambierzyce

Kudowa Zdrój to jedno z najpiękniejszych naszych uzdrowisk, leży w dolinie na pograniczu Gór Stołowych i Pogórza Orlickiego. Jest starym XIV wiecznym miastem. W XVII wieku odkryto źródła leczniczych wód o zróżnicowanym składzie chemicznym. W 1636 roku powstały pierwsze urządzenia kąpielowe.

Sanatorium Zameczek

Ujęcie wód mineralnych

Czermna. Obecnie dzielnica Kudowy Zdroju. Najbardziej znana z Kaplicy Czaszek, która znajduje się pomiędzy kościołem a dzwonnicą i jest jedynym w Polsce ossuarium zbudowanym w latach 1776–1804 przez księdza Wacława Tomaszka. Ściany i sufit kaplicy pokrywa około 3 tysiące czaszek i kości ludzkich. Dalsze 20–30 tysięcy szczątków leży w krypcie pod kaplicą. Są to pozostałości ofiar wojen śląskich z lat 1740–1742 i 1744–1745 oraz epidemii cholery z XVIII wieku.

Czermna

Czermna Kaplica Czaszek

Widokówka z mojego pierwszego zwiedzania Kaplicy Czaszek w latach 70 -tych

W Czermnej w czasie II Wojny Światowej, wikariuszem parafialnym był właśnie ks. Gerhard Hirschfelder, wychowujący młodzież w duchu chrześcijańskim.

Nagrobek ks. Hirschfeldera z prochami z Dachau, został przebudowany w 2003 roku. Na przykościelnym cmentarzu znajdują się groby z różnych okresów, zmarłych przedwojennych i obecnych parafian.

Pierwszy nagrobek i obecny postawiony w 60 rocznicę śmierci Gerharda Hirschfeldera

„Wędrowcem” byłam zawsze, kiedyś chciałam zostać nawet Przewodnikiem Sudeckim. No cóż pozostanie to na zawsze w sferze niespełnionych marzeń, ale kiedy spotykam na mojej drodze nagrobki przewodników, to zawsze zatrzymuję się na chwilkę i z uznaniem myślę o pasji i pracy włożonej w ukazywanie piękna naszych gór i Dolnego Śląska. Tak było również tu…

Ale cmentarz i Kaplica Czaszek to nie wszystko, bo jak wszędzie, tu też są miejsca innych wydarzeń. Idąc w stronę lasu trafiłam na tajemnicze upamiętnienie czyjegoś nieszczęścia. Krzyż Wiethka to pomnik postawiono woźnicy, który zginął w 1856 roku w wyniku przewrócenia wozu…

Na skraju lasu Góry Parkowej

Błędne Skały – to rezerwat przyrody nieożywionej w Parku Narodowym Gór Stołowych. Skałki piaskowcowe o niesamowitych kształtach, labirynty, wyrzeźbione przez wodę i wiatr. Taka forma wietrzenia nie ma żadnego odpowiednika w Polsce. Wysokość korytarzy to 6-8 metrów, szerokość jest różna - miejscami wynosi tylko kilkadziesiąt centymetrów. Osoby o znacznej tuszy muszą niestety zrezygnować. Dla nich przygotowano inne przejścia. Chyba najbardziej zananą skałką Błędnych Skał jest „Kurza Stopka” J

Kurza Stopka

Góry Stołowe to także niesamowite widoki. Jeżeli na kogoś działa taka magia, to należy tam być.

Kolejnym przystankiem na szlaku jest Radków. To dwutysięczne senne miasteczko u stóp Parku Narodowego Gór Stołowych.

Wzmiankowany był już w XIII wieku, prawa miejskie uzyskał w wieku XIV.

Miasto było ośrodkiem produkcji rzemieślniczej (młynarstwo, piwowarstwo i na większą skalę sukiennictwo). Sukno z tutejszych warsztatów było eksportowano do wielu krajów, między innymi do Włoch.

Obecnie jest urokliwym miasteczkiem z ciekawymi budynkami, Zalewem Radkowskim, dla wszystkich lubiących wodę i wędkarstwo. Dla zmotoryzowanych początkiem Drogi Stu Zakrętów w stronę Szczelińca Wielkiego i Karłowa.

Ciekawą alternatywą spacerów w miasteczku, lub wokół Radkowa, jest droga przez granicę z Czechami w stronę mojej ulubionej góry Koruny - już po czeskiej stronie.

„Doktor z Radkowa” pod takim tytułem w roku 1989 nakręcono filmowy portret urodzonego w 1916 roku doktora Leona Estreichera, który żył w małym prowincjonalnym miasteczku na Dolnym Śląsku. Tu pracował jako lekarz – społecznik. Po wojnie nie wyjechał. Zmarł w 1991 r. Pochodził z rodu naukowców i humanistów osiadłego w Krakowie już w 1782 roku.

Ostatnią miejscowością pierwszego etapu są Wambierzyce. Opisywane w przewodnikach, a przeze mnie zwiedzane kilkukrotnie, ale tak naprawdę, to ciągle zaskakujące. To ośrodek pielgrzymkowy i turystyczny, zwany Śląską Jerozolimą.

Wambierzyce powstały w XIII wieku, ale obecny kształt uzyskały na początku XVIII wieku, kiedy to wybudowano barokowy kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, z którego słyną Wambierzyce. Wewnątrz barokowy wystrój i obrazy przedstawiające cudowne ozdrowienia za sprawą pielgrzymki i modlitw do Matki Bożej.

Od XVII do XIX wieku z inicjatywy właściciela Wambierzyc Daniela von Osterberga, powstała kalwaria z około 100 kaplicami i kapliczkami oraz 12 bramami.

Płynący przez miejscowość strumień nosi nazwę Cedron, a nazwy okolicznych wzgórz nawiązują do tematyki biblijnej (Tabor, Syjon, Horeb i inne).

To odpowiedniki nazw w Jerozolimie z czasów, kiedy żył Chrystus. W 1882 roku wykonana została przez miejscowego zegarmistrza Longinusa Wittiga, ruchoma szopka z ponad 800 figurami.

(https://dolnoslaskipodroznik.pl/ruchoma-szopka-wambierzyce/)

Na wzgórzu postawiono 4 dzwony przekazane w latach 90 tych przez Niemców, a wskutek braku funduszy nigdy nie zawieszone w dzwonnicach Wambierzyc.

Ta ciekawa miejscowość ma również swój festiwal. Od 2002 roku w Wambierzycach odbywa się Międzynarodowy Festiwal imienia Ignaza Reimanna, kompozytora muzyki kościelnej, który się tu urodził. Obecnie koncerty w ramach festiwalu odbywają się nie tylko w Wambierzycach, Krosnowicach i Radkowie, ale i w całym rejonie, po obu stronach granicy.

Dla młodszych i nie tylko na końcu wsi funkcjonuje Skansen Dawnych Sprzętów i zwierzyniec.

To już koniec I etapu szlaku.

II etap to: Kłodzko – Bystrzyca Kłodzka – Długopole Zdrój – Kąty Bystrzyckie – Góra Igliczna

III etap przebiega przez: Maria Śnieżna – Biała Woda – Marcinków – Konradów – Kąty Bystrzyckie

Zdjęcia poniżej pokazują kilka miejsca które między innymi znajdą się przy kolejnych opisach wędrowania szlakiem duchowo - turystycznym po Ziemi Kłodzkiej.